Vajinismus

İstem dışı vajina refleksi olan vajinismus, cinsel ilişki esnasında, tamponla, doktor muayenesi ve kendi parmağı ile bile tetiklenebilir. Vajinada oluşan spazm, vajina girişini kapatarak cinsel ilişkiyi imkansız hale getirir. Devam edilmesi halinde ağrıya neden olur. Ayrıca vücudun diğer kas gruplarında da spazmlar oluşturarak bazen soluk almada dahi zorluk yaşatabilir. Vajinismus durumunun bitmesiyle ile birlikte kaslar gevşeyerek eski normal duruma geri döner.

Kadınlarda vajinismus değişik formlarda görülebilir. Bazıları sadece cinsel ilişki esnasında oluşur ancak doktor muayenesi ve tampon koyma esnasında sorun yasamazlar. Bazıları ise hiçbir nesnenin girişine izin vermezler. Kimi durumlarda da kısmen penis girişine izin verir; ancak ilişki ağrılı olur.

VAJİNİSMUS SINIFLAMASI;

·         Primer (birincil) vajinismus; Cinsel ilişkinin gerçekleşmemesi durumu olarak isimlendirilen primer vajinismus, yaşam boyu vajinismus olarak da bilinir. Kadınlar evliliklerine rağmen aylarca bakire olarak kalabilir ve bu durum evlilikte büyük sorunlara neden olur.

·         Sekonder (ikincil) vajinismus; Kadınların geçmişte yaşadığı düşük, kürtaj ve taciz gibi cinsel travmalar sonucunda gelişen vanijismus türüdür. Sekonder vajinismus nadir olarak görülse de bazı kadınlarda doğal yollarla gebe kalıp vajinal yolla doğum yapsalar da cinsel ilişki sırasında sorun yaşayabilirler.

Vajinismus bazen kadınların ruhsal ve psikolojik durumuna, karşı cinse olan ilgi düzeyine, ilişkide rahat hissedip hissetmediklerine bağlı olarak da değişiklik gösterir. Bu durum ise ‘durumsal vajinismus’ olarak adlandırılır.

VAJİNİSMUS BELİRTİLERİ NELERDİR?

Vajinal kaslarda istemsiz ve tekrarlayan kasılma ya da spazmın yaşandığı bir cinsel sağlık durumu olan vajinismusun yaygın belirtileri cinsel ilişkiden kaçınma veya cinsel ilişki sırasında bacaklarını kapatma ve kendini geri çekmedir. 

• Cinsel ilişki sırasında bacaklarını kapatma, kendini geri çekme
• Vajinal muayene olamama
• Cinsel ilişkiden kaçınma
• Cinsel ilişki sırasında panik hali
• Cinsel ilişkinin ağrılı olması
• Smear testiyaptıramama

VAJİNİSMUS NEDEN OLUR?

Cinsel eğitimsizliğin, cinsellikle ilgili tutucu değer yargılarının, cinsel mitlerin yaygınlığının (örn: vajen kaslarının istemsiz kasılıp penisin içeride kalacağı düşüncesi), kadınların kendi cinsel organlarının tanımamalarının, bekaret kavramına verilen abartılı önemin, cinsel deneyimin aşamalı gelişmeyip doğrudan cinsel birleşmeyle başlamasının, genel cinsellik anlayışımızdaki tabuların bunda rolü olduğu söylenebilir.

Ayrıca yetiştirilme tarzıyla ilgili etkenler ve geçmiş yaşantıdaki cinsel travmalar (taciz, tecavüz, istismar gibi) da vajinismus nedenleri arasında önemli yer tutar.

Vajinismusa ağrı korkusu, hamilelik korkusu, cinsel kötü kullanım (abuse), tıbbi veya fiziksel durumlar olduğu gibi aşırı heyecan, yetersiz seks eğitimi, aşırı tutucu veya dengesiz eğitim, evdeki şiddet ortamı, aile korkusu ya da güvensizlik gibi çok çeşitli nedenler de olabilir.

Disparoni (Dyspareunia)

Cinsel ilişki esnasında ağrı, batma ve yanma hissi gibi kişiye rahatsızlık veren şikayetler disparoni olarak adlandırılır. Bu durum ağrılı cinsel ilişki olarak da bilinir.

Vulvar Vestibulitis Sendromu (VVS)

Kızlık zarı etrafında gelişen ve sebebi net olarak bilinmeyen yangı durumlarına vulvar vestibulit sendromu görülür. İlişki sırasında ağrı ve acı gibi şikayetlerle ortaya çıkar

VAJİNİSMUS TEŞHİSİ NASIL KONULUR?

Tanı alanında uzman bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından basit bir jinekolojik değerlendirme ile konulabilmektedir. Hastanın anamnezi ve jinekolojik muayene ile teşhis yoluna gidilir. Teşhiste herhangi bir cihaz ya da alet kullanılmaz.

VAJİNİSMUS TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Vajinismus tedavi edilebilir bir sorun olmasıyla hastalığın tedavisi  kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ve psikologlar tarafından da yürütülebilir.

Vajinismus tedavilerindeki aşamalar şu şekildedir:

1. Öncelikle detaylı bir öykü alınır.
2. Daha sonra bu cinsel sorun ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilir.
3.  Basit bir jinekolojik değerlendirme ile sorunun kesin tanısı konur.
4. Kişiye özel tedavi şeması belirlendikten hemen sonra, onam alınarak tedaviye başlanır.

Tedavilere mümkünse çift olarak, mümkün değilse bireysel katılım uygundur.

Genel anlamda vajinismus tedavileri şöyle sıralanabilir:

1-Ağrılı cinsel birleşmeye neden olan Hastalıkların tedavisi;

 Vulvodiniya/vestibulodiniya, pelvis iltihabi hastalıkları (PID), over kisti, mesane veya idrar yolları enfeksiyonları, vajina atrofisi, vajina kuruluğu, vajina prolapsusu, rijit veya kalın himen, doğum travması, vulva kanseri, vajina enfeksiyonları, derideki hastalıklar (Lichen skleroz, egzama, sedef ), eklemleri tutan ve eklem hareketlerini kısıtlayan romatizma hastalıkları gibi hastalılarının tedavisinin yapılması

2-Himen’in alınması: Vajinismuslu kadın da rijit ve kalın himen varsa cerrahi olarak alınabilir.

3-Vestibulektomi: Vestibuler kısmı aşırı hassas olan ve ağrısı olan medikal tedaviye rağmen yanıt alınamayan kadınlarda ilgili kısımlar cerrahi olarak çıkartılarak ilişki sağlanabilir.

4- Psikoterapi: İlişkiyle ilgili özellikle ilk gece hakkında yanlış, abartılı asılsız bilgilere yönelik kadınları eğitme, baskıcı aile yapısı ile büyütülmüş cinsellikle ilgili bilgilerin küçüklükten itibaren verilmemiş olan bireylere  doğru bilgilendirme, Çocukluk çağında yaşanmış cinsel travmalara yönelik psikolojik destek sağlama vb.

5- VAJİNİSMUS İÇİN EGZERSİZLER NELERDİR?

Kegel egzersizleri: . Vajinismus tedavisi için önerilen Kegel egzersizi, pelvik tabanı (Pubococcygeus) kaslarını güçlendirme ve kontrol etmeye yönelik egzersizlerdir.Kegel egzersizleri vajinanın istemli bir şekilde kasılıp gevşetilmesi şeklinde yapılmaktadır. Aynı idrar varmış gibi; idrarı 3 saniye tutup, 3 saniye bırakma şeklinde yapılır. Bu tutma süresi zaman içerisinde 4 ve 5 saniyeye kadar çıkarılır. Vajinismusta verilen kegel egzersizlerindeki amaç kas kontrolünün tam olarak sağlanmasıdır. Kegel egzersizleri cinsel hazzın arttırılması, orgazm işlevinin sağlanması ve ileri yaşlardaki idrar kaçırma sorununun önlenmesi gibi farklı amaçlarla da kullanılabilmektedir.

• Solunum egzersizleri:Solunumu kontrol etmeye yönelik egzersizlerdir.
• Gevşeme egzersizleri:Tüm vücut kaslarında gevşemeyi öğrenmeye yönelik egzersizlerdir.
• Botoks uygulanması:Chlostridium botolinum adli bakteriden elde edilen toksin olup enjekte edilen kaslarda kismi felç oluşturarak gevşemeye neden olur. Botoks etkisini kas-sinir bileşkelerindeki kas kasılmasını sağlayan asetilkolin maddesi üzerinden sağlar. Vajinismuslu kadınlarda genel anestezi altında yapılır. Etki süresi 2-6 aydır. Yan etki olarak idrar veya gaita kaçırması görülebilir. Etkisi ortadan kalktıktan sonra vajinismus tekrar oluşabilir
• Vajinal dilatatörler:Çeşitli ölçülerde vajinal dilatatörler kullanılarak kendi kendine eğitim ve gevşeme yöntemidir.

Vajinismus ne zaman fark edilir?

Genelde ilk cinsel birleşmeyi denemekle farkedilmektedir. Ancak küçük yaşlardan itibaren cinselliğe uzak, cinselliğe kapalı, genital bölgesiyle barışık olmayan birisi böyle bir sorunla karşılaşacağını evlenmeden önce de fark edebilir. Vajinismus hastalarının bir kısmı ise, evlenmeden önce böyle bir durumla karşılaşacağını asla düşünmediğini, böyle bir hastalığın daha önce adını dahi duymadığını, bu durumun kendileri için son derece büyük bir sürpriz olduğunu ifade etmektedirler.

Vajinismusta jinekolojik muayene nasıldır?

Her vajinismus hastası tedaviye başlanmadan önce mutlaka basit bir jinekolojik muayeneden geçmelidir. Dıştan yapılan jinekolojik muayene aslında oldukça basit, son derece acısız, ağrısız görsel bir değerlendirmedir. Hastalığın derecesi, herhangi anatomik bir sorunun olup olmadığı, vajinada bir enfeksiyon olup olmadığı gibi konular bu 20 saniye kadar süren değerlendirme sonucunda netlik kazanacaktır. Jinekolojik değerlendirme yapılmadan başlanan tedaviler hüsran ile sonuçlanabilir. O yüzden bu basit değerlendirme şarttır.

Vajinismus hastasının eşi ne hisseder?

Vajinismus hasta eşlerinin profiline baktığımızda genellikle oldukça anlayışlı ve sakin yapıya sahip olduklarını görmekteyiz. Ancak bu sorundan haberi olmayan, sorunu kabul etmek yerine kendisine yönelik olarak gören, kıskanç ve sabırsız eşler baskıcı ve şiddet yönlü olabilmektedir. Bu da problemin daha da büyümesine yol açacaktır. Sorun iki taraflı olarak görülmeli ve çaba iki taraflı harcanmalıdır.

Vajinismusta herkese aynı tedavi mi uygulanır?

Vajinismus sebebe yönelik uygun bir tedavi tekniği ile adım adım çözülmelidir. Vajinismus cinsel tedaviler arasında en yüz güldürücü sonuç veren cinsel sorunlardan birisidir. Vajinismus sorunu kişiye özeldir. Bu yüzden vajinismus tedavisi de problemin kaynağına yönelik ve kişiye özel olmalıdır.

Vajinismus tedavisi sonrası iyileşme süreci nasıldır?

Vajinismus tedavisi sonrası iyileşme süresi doktorun uyguladığı yönteme göre farklılık gösterir. Bu sorunun altında hem psikolojik hem de fiziksel nedenler yatmaktadır. Kadınlar yaşadıkları sorunlardan kurtularak vajinismus sonrası normal hayata adapte olmaya çalışacaklardır.

Vajinismus için hangi doktora gidilmelidir?

Vajinismus yaşadığını düşünen ve belirtileri gösteren kişilerde teşhis konması için Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüne gitmeleri gerekir.

Vajinismus ile hamile kalınabilir mi?

Vajinismus yaşayan kadınlarda hamilelik potansiyeli açısında bir sorun yoktur. Sadece cinsel ilişki yaşanmadığından sperm hücreleri rahime ulaşamayarak gebeliğin gerçekleşmesine olanak vermemektedir.

Vajinismus cinsel ilişkiyi nasıl etkiler?

Vajinismuslu olgular da çoğunlukla sınırlı da olsa uyarılma ve orgazm yaşarlar. Bu nedenle, cinsel birleşme sağlanmasa da doyurucu bir cinsel yaşam sürdürebilirler. Vajinismus sorunu çözülmediğinde; eşlerinde güven kaybı, yetersizlik hissi, erken boşalma, cinsel ilgi ve istek azalması ya da erektil yetmezlik gibi sorunların görülme sıklığı oldukça fazladır.